Позьӧ-ӧ лючки муртавны вадорлысь кузьтасӧ?

• вундӧг — отрезок 
• воанлыд — предел
  

Кыдзи муртавны визьлысь кузьтасӧ?

Медся кокньыд тӧдмавны чегласьӧм визьлысь кузьтасӧ. Татшӧм визьыс тэчӧма некымын вундӧгысь. Колӧ сӧмын муртавны быд веськыд юкӧнлысь кузьтасӧ да содтыны артмӧм лыдъяссӧ.

Визьыс кӧ чукыль, но ёна оз кусыньтчы (посни юкӧнъясыс кӧ пӧшти веськыдӧсь), сылысь кузьтасӧ позьӧ артавны ылӧсас. Пуктам сы вылӧ сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн некымын чут да йитам орчча чутъяссӧ вундӧгъясӧн. Мурталам артмӧм чегласьӧм визьлысь кузьтасӧ (пасъям сійӧс s₁). Медкузь вундӧглӧн ыдждаыс мед лоас d₁.

Та бӧрын визьлысь быд юкӧн вылӧ бара пуктам некымын чут да йитам найӧс сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн вундӧгъясӧн. Артмас выль чегласьӧм визь, сылысь кузьтасӧ пасъям s₂. Медкузь вундӧглӧн ыдждаыс мед лоас d₂.

Сэсся визьлӧн юкӧнъяс вылӧ пуктам нӧшта некымын чут, артмӧдам чегласьӧм визь (сылӧн кузьтаыс лоас s₃), да с. в.

Гижам сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн s₁, s₂, s₃, ... (чегласьӧм визьяслысь кузьтаяссӧ) да d₁, d₂, d₃, ... (медкузь вундӧгъяслысь ыдждаяссӧ). Вӧлӧмкӧ, d₁, d₂, d₃, ... лыдъясыс кӧ помтӧма чинӧны да воӧны 0-ӧ, сэки s₁, s₂, s₃, ... тшӧтш кутшӧмкӧ лыдӧ воасны (пасъям сійӧс s); воанлыдыс и шусьӧ визьыслӧн кузьтаӧн. Тайӧс колӧ со кыдзи гӧгӧрвоны: пуктам кӧ визь вылас чутъяссӧ тырмымӧн тшӧкыда, артмӧм чегласьӧм визьлӧн кузьтаыс пӧшти оз и торъяв s лыдсянь, лоас сысянь зэв матын.

Вадорлӧн да кык канмулӧн суйӧр кузьта.

XX‐ӧд нэм шӧрын англияса туялысь Льюис Фрай Ричардсон зільӧма тӧдмавны: канмуяслӧн ӧтувъя суйӧрыс кӧ кузьджык, кокньыдджыка-ӧ найӧ вермасны пондыны тышкасьны? Лыдпасъяссӧ видлалігӧн сійӧ шензьӧмӧн казялӧма: Португалияса мыччӧдъяс серти, сылӧн Испаниякӧд ӧтувъя суйӧрыс 1214 км ыджда; Испанияса мыччӧдъяс серти — сӧмын 987 км. Вӧлӧмкӧ, Испанияса да Португалияса му мурталысьясыс абу торксьӧмаӧсь, найӧ сӧмын абу ӧти ногӧн кузьтасӧ арталӧмаӧсь: суйӧрсӧ абу ӧти ногӧн юклӧмаӧсь.

Мыйла нӧ лыдпасъясыс сэтшӧм ёна торъялӧны? Помкаыс вӧлӧм со кутшӧм: суйӧрыс зэв ёна кусыньтчӧ. Сійӧс кӧ серпасавны карта вылӧ, посниторъяс оз тыдовтчыны. Уна пельӧ юклӧмӧн, позьӧ чайтны, сылысь кузьтасӧ позьӧ лючки муртавны, юкӧнъясыс пӧшти веськыдӧсь.

Босьтам кӧ ыджыдджык масштаба мусерпассӧ, аддзам: тайӧ юкӧнъясыс вӧлӧм зэв чукыльӧсь, налӧн кузьтаыс ёна торъялӧ помъяссӧ йитан вундӧглӧн кузьтасьыс. Сідзкӧ и дзонь визьыслӧн кузьтаыс омӧля мурталӧма.

Юклам визьсӧ посньыдджык торъяс вылӧ, сідзи, медым выль мусерпас вылын найӧ вӧліны вундӧгъяс кодьӧсь. Гашкӧ, тадзи мурталӧмӧн стӧчджыка тӧдмалам кузьтасӧ? Вӧлӧмкӧ, огӧ. Босьтам кӧ нӧшта ыджыдджык масштаба мусерпассӧ, бара аддзам: тайӧ юкӧнъясыс тшӧтш ёна чукыльӧсь, да с. в.

Татшӧмтор жӧ артмӧ вадор кузьтасӧ мурталігӧн; масштаб ыдждӧдігӧн, посньыдджык куръяяс да кӧджъяс тӧд вылӧ босьтігӧн кузьтаыс вермӧ помтӧма содны.

PS Мусерпасъясыс Google maps сайт вылысь босьтӧмаӧсь.