тэрыблун - частота
лыдмӧдны - умножить
лӧсявны x:y моз - относиться как x:y
Пифагор тэчас - Пифагоров строй
Октаваӧн, квартаӧн да квинтаӧн вӧдитчигӧн ми лӧсьӧдам до-мажор гамма. Воддза гижӧдас вӧлі петкӧдлӧма, кыдзи артмӧдӧмаӧсь вылыс “до”, “соль” да “фа” нотаяс: улыс “до”-лӧн кӧ тэрыблуныс x Гц, сэки вылыс “до”-лӧн, “соль”-лӧн да “фа”-лӧн тэрыблунъясыс лоас 2x Гц, 3x/2 Гц да 4x/3 Гц.
лыдмӧдны - умножить
лӧсявны x:y моз - относиться как x:y
Пифагор тэчас - Пифагоров строй
Октаваӧн, квартаӧн да квинтаӧн вӧдитчигӧн ми лӧсьӧдам до-мажор гамма. Воддза гижӧдас вӧлі петкӧдлӧма, кыдзи артмӧдӧмаӧсь вылыс “до”, “соль” да “фа” нотаяс: улыс “до”-лӧн кӧ тэрыблуныс x Гц, сэки вылыс “до”-лӧн, “соль”-лӧн да “фа”-лӧн тэрыблунъясыс лоас 2x Гц, 3x/2 Гц да 4x/3 Гц.
Кыдзи
артмӧдны “ре”, “ми”, “ля” да “си”
нотаяс? Лэччам “соль”-сянь кварта мында улӧ да артмӧдам “ре”. Сэсся каям “ре”-сянь квинта мында вылӧ да артмӧдам
“ля”. Бара лэччам кварта мында улӧ да
артмӧдам “ми”. “Ми” нотасянь каям квинта мында вылӧ да артмӧдам “си”.
Арталам
ноталысь тэрыблунсӧ. Кварта мында улӧ
лэччигӧн тэрыблуныс лыдмӧдӧ 3/4 пӧв, а
квинта мында вылӧ кайигӧн – 3/2 пӧв. Сідзкӧ,
“ре”-лӧн тэрыблуныс лоӧ (3/4)∙(3x/2)
= 9x/8 Гц, “ля”-лӧн – (3/2)∙(9x/8)
= 27x/16
Гц, “ми”-лӧн – (3/4)∙(27x/16)
= 81x/64
Гц, “си”-лӧн – (3/2)∙(81x/64)
= 243x/128
Гц.
Ми
аддзам: “ре” да улыс “до”-лӧн тэрыблуныс лӧсялӧ 9:8 моз.
Тадзи жӧ лӧсялӧны “ми” да “ре”-лӧн,
“соль” да “фа”-лӧн, “ля” да “соль”-лӧн,
“си” да “ля”-лӧн тэрыблунъяс. Тайӧ
нотаяс костын интервал шусьӧ ыджыд
секундаӧн.
“Фа”
да “ми”-лӧн тэрыблуныс лӧсялӧ 256:243 моз; сідзи жӧ лӧсялӧ вылыс “до”
да “си”-лӧн тэрыблуныс. На костын
интервал шусьӧ ичӧт секундаӧн.
Татшӧм
ногӧн лӧсьӧдӧм гамма шусьӧ Пифагор тэчасӧн. Сійӧн вӧдитчӧмаӧсь важ Элладаын
да шӧр нэмся Европаын. Сэсся
сыысь эновтчӧмаӧсь. Мыйла? Та йылысь
висьтала мӧд гижӧдын.
PS Менсьым текст редактируйтіс Сергей Елфимов.
