Штейнерлӧн да Лемуслӧн теорема − 2

•  ӧткодь берда куимпельӧса — равнобедренный треугольник
• куимпельӧса, куимсэрӧг — треугольник
• ӧткодь куимсэрӧгъяс — равные треугольники
• лӧсялана пельӧсъяс — соответствующие углы (в равных треугольниках)
  
• тшӧтшкӧсджын — полуплоскость 
• ортсы пельӧс — внешний угол
• ӧтар-мӧдар куйлысь пельӧсъяс — накрест лежащие углы
  

Ӧні подулалам Штейнер−Лемуслысь теоремасӧ (босьтӧма татысь). Подулалӧмыс абу медся дженьыд, но меным сійӧ мичаӧн кажитчис.

ABC куимпельӧсалӧн BE да CF биссектрисаясыс ӧтыдждаӧсь. Колӧ петкӧдлыны: ∠ABC = ∠ACB.

 Гижтам GBE куимпельӧса сідзи, медым ∆GBE да ∆AFC вӧліны ӧткодьӧсь, а G да A чутъяс куйлісны ӧти тшӧтшкӧсджынйын BE визь серти.

Миян артмӧ: ∠BGE = ∠BAE. Сідзкӧ (планиметрия курсысь теорема серти) B, G, A да E чутъяс куйлӧны ӧти кытшвизь вылын.

 Сідзкӧ ∠ABE = ∠AGE (найӧ мыджсьӧны ӧти сійӧ жӧ мегырӧ да).

Гижтам GH —  ∆BGE-лысь биссектрисасӧ. Пасъям I шыпасӧн BE да CF-лысь вомӧнасянінсӧ.

Петкӧдлам: ∠AIE = ∠AGH. 

 ∠AIE лоӧ ∆BAI-лӧн ортсы пельӧсӧн; формула серти,

∠AIE = ∠ABI + ∠BAI.

I чут — ABC куимпельӧсалӧн биссектрисаяслӧн вомӧнасянін, та вӧсна 

∠BAI = ∠BAC/2.

Но ∆GBE = ∆AFC, та вӧсна ∠BAC/2 = ∠BGE/2 = ∠EGH.

Сідзкӧ

 ∠BAI = ∠EGH.

 Кыдзи ми тӧдам нин, ∠ABE = ∠AGE, а ∠ABI да ∠ABE — ӧти сійӧ жӧ пельӧс. Сідзкӧ 

∠ABI = ∠AGE.

Миян артмис:  

∠AIE = ∠ABI + ∠BAI = ∠AGE + ∠EGH = ∠AGH.

 

Ӧні казялам: ∠AIE + ∠AIH = 180°; сідзкӧ 

 ∠AGH + ∠AIH = 180°.

Та вӧсна A, G, H, I чутъяс куйлӧны ӧти кытшвизь вылын (планиметрия курсысь теорема серти).

Казьтыштам: GH да AI — ӧткодь куимсэрӧгъяслӧн лӧсялана пельӧсъяслӧн биссектрисаяс; сідзкӧ найӧ ӧтыдждаӧсь. Миян артмӧ: GH да AI — ӧтыджда хордаяс. Та вӧсна IH да AG вундӧгъяс — параллельяс.

Ӧні ми вермам петкӧдлыны, мый ∠ABC = ∠ACB.

Ми тӧдам нин:

∠ABC/2 = ∠ABE = ∠AGE;

∠ACB/2 = ∠ACF = ∠GEB (лӧсялана пельӧсъяс ӧткодь куимсэрӧгъясын);

∠AGE = ∠GEB (ӧтар-мӧдар куйлысь пельӧсъяс; AG да BE — параллельяс).

Сідзкӧ ∠ABC/2 = ∠ACB/2, кытысь ∠ABC = ∠ACB.