1970
воын кембриджса математик Джон Конвей
лӧсьӧдӧма аслыспӧлӧс кык муртӧса енкӧла
да шуӧма сійӧс “Олӧм” ворсӧмӧн. Збыльысь
кӧ, тайӧ абу ворсӧм – ворсысьяс абуӧсь
да. Индан кӧ воддза здукся серпас, сылысь
вежсьӧм-сӧвмӧм верман тӧдмавны енкӧлаыс
законъяс серти.
Конвей
мирыс – тайӧ квадрат клетка вылӧ юклӧм
тшӧтшкӧс (тетрадь лист кодь, сӧмын
помтӧм). Торъя кык клетка шусьӧны орччаӧн,
налӧн кӧ эм кӧть ӧти ӧтувъя чут. Сідзкӧ,
быд клеткалӧн эм кӧкъямыс “сусед”.
Быд
клетка либӧ “ловъя”, либӧ “ловтӧм”
(найӧс пасйӧны торъя рӧмъясӧн).
Ловъя
да ловтӧм клеткаясысь серпасыс вежсьӧ
сетӧм кад коласт мысти (шуам, 1 секунд
мысти) со кутшӧм законъяс серти:
1)
клеткаыс кӧ ловъя да сылӧн кӧ эм кык
либӧ куим ловъя сусед, сійӧ кольӧ ловъяӧн;
2)
клеткаыс кӧ ловтӧм да сылӧн кӧ эм куим
ловъя сусед, сійӧ “ловзяс”;
3)
мӧд ногӧн кӧ, клеткаыс кулӧ (ӧткалунла
либӧ дзескыдлунла) либӧ кольӧ ловтӧмӧн.
Медводдза
видлӧг. Босьтам сувтсаногӧн тэчӧм
орчча ловъя куим клетка. Кутшӧм лоас
серпасыс 1 секунд мысти? Шӧрса ловъя
клеткалӧн кык ловъя сусед да, сійӧ коляс
ловъяӧн. Вылыс да улыс ловъя клеткаяс
куласны, налӧн сӧмын ӧти ловъя сусед
да. Шӧрса ловъя клеткалӧн веськыдвывса
да шуйгавывса суседъяс ловзясны. Мукӧд
клеткаяс ловтӧмӧн колясны. Сідзкӧ,
артмас водсаногӧн тэчӧм орчча куим
клетка.
Ӧні
нин позьӧ гӧгӧрвоны: 2 секунд мысти бара
лоас сувтсаногӧн тэчӧм орчча куим
клетка, да с. в. Сэтшӧм сяма серпасъяс
шусьӧны осцилляторъясӧн.
Мӧд
видлӧг. Ловъя нёль клетка артмӧдӧ
квадрат. Нёльнаныс ловъяӧн колясны,
налӧн куим ловъя сусед да. Став мукӧд
клеткаыс ловтӧмӧн коляс. Сідзкӧ, серпасыс
оз вежсьы. Сэтшӧм сяма серпасъяс шусьӧны
натюрмортъясӧн.
Коймӧд
видлӧг. Ловъя куим клетка артмӧдӧ
пельӧс. Куимнаныс колясны ловъяӧн,
ставыслӧн кык ловъя сусед да. Нӧшта ӧти
ловтӧм клетка ловзяс. Мукӧд клеткаяс
ловтӧмӧн колясны. Сідзкӧ, артмас квадрат,
сэсся серпасыс оз нин вежсьы.
Нёльӧд
видлӧг. Мед ловъя клеткаяс тэчӧмаӧсь
сідзи, кыдзи петкӧдлӧма серпас вылын
(тэчасыс шусьӧ планерӧн).
Тэчасыс
вежсяс со кыдзи:
Ми
аддзам: 4 секунд мысти серпасыс лоас
воддза кодь, но улӧ да веськыдвылӧ
вештӧм.
Тані петкӧдлӧма нӧшта некымын натюрморт:
Тані
петкӧдлӧма кык осциллятор:
1. крест
2. часі
Эмӧсь
и планер сяма тэчасъяс. Тані петкӧдлӧма
сідз шусяна кокньыд космическӧй корабль:
Нёль
секунд мысти артмас вештӧм воддза тэчас.
Эм нӧшта сэтшӧм торъяланлуна кык
космическӧй корабль: шӧркоддьӧм сьӧктаа да сьӧкыд. Серпас вылын петкӧдлам воддза
тэчасъяссӧ.
шӧркоддьӧм сьӧктаа корабль:
сьӧкыд корабль:
(водзӧ
лоӧ на...)
