воскресенье, 18 сентября 2022 г.

Понселелӧн теорема

  • кытш — круг
  • кытшвизь — окружность
  • унасэрӧг — многоугольник
  • тӧрӧдчӧм — вписанный
  • гӧгӧртана — описанный
  • инман веськыд визь — касательная прямая

Эм кык кытш, ӧтиыс куйлӧ мӧд пытшкас. Ортсы кытшас тӧрӧдчӧма n‐сэрӧг (пасъям сійӧс AA₂...Aₙ); тайӧ унасэрӧгас тӧрӧдчӧма пытшкӧс кытшыс.

Босьтам ортсы кытшвизь вылысь кутшӧмкӧ чут (пасъям сійӧс B₁) да гижтам сы пыр пытшкӧс кытшвизьлы инман веськыд визь; сійӧ вомӧнасяс ортсы кытшвизькӧд B₂ чутын. Сэсся B₂ чут пыр гижтам пытшкӧс кытшвизьлы инман веськыд визь. Сійӧ вомӧнасяс ортсы кытшвизькӧд B₃ чутын, да с. в. Вӧлӧмкӧ, Bₙ чут пыр нуӧдӧм инман веськыд визь вомӧнасяс ортсы кытшвизькӧд B₁ чутын. Артмас BB₂...B унасэрӧг; ортсы кытшвизь гӧгӧртӧ сійӧс, пытшкӧссаыс сыӧ тӧрӧдчӧма.

Тайӧ теоремасӧ подулалӧма Жан-Виктор Понселе 1814-ӧд воын Саратовын олігӧн (1812-ӧд вося Францияа-Россияа тыш дырйи сійӧ веськалӧма пленӧ да вӧлі мӧдӧдӧма Саратовӧ ссылкаӧ).